Kreşe, anaokuluna, ilkokula yeni başlayan çocukların, okul hayatının ilk yıllarında diğer çocuklara göre daha sık hastalandıkları görülüyor
Ev kadar temiz olmayan okul ortamı çocukları virüs ve bakterilerle karşı karşıya bırakabiliyor. Yıl boyunca sıkça görülebilen ve aileleri endişelendiren okul hastalıklarını Nisa Hastanesi’nden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Erhan Gültekin ile konuştuk. Kreşlerde ya da okullarda çocukların birbirleriyle veya erişkinlerle yakın teması mikropların yayılmasını kolaylaştırır. Sık karşılaşılan hastalıkların en büyük nedeni gelişimi tamamlanmamış bağışıklık sistemidir. Gelişimi henüz tamamlanmamış bir bağışıklık sistemi olan küçük çocukların, daha önce karşılaşmadıkları mikroplara karşı kendilerini korumaları zordur. Ek olarak kış aylarında hastalık yapan mikrop ve mikroorganizmaların yoğunluğunun artması bu grup çocukların hastalıklara daha sık yakalanmasına neden olur. Yaşa bağlı olarak fiziksel gelişim eksikliği olan çocukların da (örneğin östaki borusu gelişim geriliği) infeksiyona yakalanma olasılığı, gelişimleri normal olan çocuklardan daha yüksektir. Küçük çocuklarda basit hijyen alışkanlığı henüz gelişmemiştir. Sıklıkla bulduklarını ağızlarına götürürler ve ellerini yıkamazlar.
ÇOCUKLARDA HASTALIĞA EN ÇOK VİRÜSLER NEDEN OLUR
Okula yeni başlayan çocuklarda en sık görülen enfeksiyonlar (nezle, grip, orta kulak iltihabı, sinüzit, bronşit) solunum yolu ile bulaşan enfeksiyonlardır. Bu enfeksiyonların büyük kısmı viral (virüslerin yaptığı) kaynaklı olup toplu yaşam alanlarında damlacık yolu ile kolaylıkla bulaşabilmektedir. Çocukların ilk okul yıllarında sık enfeksiyon geçirmesi, bağışıklık sisteminin doğal işleyişinin bir sonucudur. Ebeveynler çocukların kreşe başlamasıyla sık sık öksürük burun akıntısı yaşamasından, ateşlenmesinden, kulak-boğaz enfeksiyonu geçirmesinden yakınırlar. Bu çocukların yılda 8-9 hatta bazen daha fazla enfeksiyon geçirmesi, bağışıklık sisteminin doğal işleyişinin bir sonucudur. Yuvaya başlamasıyla birlikte daha kalabalık ortama giren çocuklar, daha önce karşılaşmadıkları enfeksiyon etkenleri ile karşılaşırlar ve daha sık hasta olurlar. Çocukları kreşten alarak bu hastalıkları önlemek mümkün değildir, sadece okul çağına kadar ertelenmiş olur. Aksine erken yaşta kreşe/okula başlayan, kalabalığa karışan çocukların ilerleyen yıllarda bağışıklık sistemlerinin daha güçlü olduğu ve alerjik hastalıklara yakalanma olasılıklarının daha düşük olduğu yapılan çalışmalarla kanıtlanmıştır. El hijyeni ve tuvalet eğitimi yeterli düzeyde olmadığından küçük çocuklarda sık görülen bir diğer problem ise idrar yolu enfeksiyonları ve ishallerdir. Okula yeni başlayan çocuklarda görülebilen, özellikle anaokulunda ve ilkokul 1. sınıfta yaşanan bir diğer sorun ise okul fobisidir. Aileden ayrılmak istemeyen çocuk okula gitmemek için çeşitli hastalıklar öne sürebilir.
YENİ OKULA BAŞLAYAN ÇOCUKTA HASTALIK RİSKİNİ AZALTMAK İÇİN
– Çocuğun aşıları eksiksiz yapılmalıdır. Aşı ile anaokulu hastalıklarına (kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği, hepatit, menenjit, grip vb.) yakalanma riski azalır. Ancak aşının sadece o mikroorganizmaya karşı etkili olduğu unutulmamalıdır. Halk arasında en fazla beklenti “grip aşısı” yapıldıktan sonra farklı virüslerle bulaşan nezle ve soğuk algınlığı gibi hastalıkları da önleyeceği düşüncesidir.
– Hem okulda hem de evde ortamın nemi iyi ayarlanmalıdır. Kuru hava solunum yollarında bulunan ve mikropları yakalama özelliği bulunan ilia adı verilen tüycüklerin işlevlerini azaltır.
– Dengeli beslenmeli; vücudun ihtiyacı kadar karbonhidrat, protein, bol miktarda meyve ve sebze tüketmesi sağlanmalıdır. Dengeli beslenen çocuklara ek olarak vitamin verilmesine gerek yoktur.
– El yıkama öğretilmeli ve devamlılığı sağlanmalıdır. Parmak emme gibi bir alışkanlığı varsa mutlaka engellenmelidir. Çocuklara en az 20 saniye sabun ve su ile ellerini yıkamaları gerektiği öğretilmeli, elleri yıkanmadan göz ve ağız ile temastan kaçınması gerektiği anlatılmalıdır.
– Hasta olan çocuk okula gönderilmemelidir. Böylece hem çocuğun iyileşme süreci daha hızlı olacak hem de diğer çocuklara bulaşması engellenecektir.
– Sigara ve kirli havaya ne kadar az maruz kalırlarsa infeksiyon ve alerji riski aynı oranda azalacaktır.